DEMOCRATISCHE VORMING – KINDERPARTICIPATIE
Democratische burgerschapsvorming heeft een belangrijke plaats in het curriculum voor basis- en voortgezet onderwijs. Al ruim vijftien jaar draag ik bij aan de ontwikkeling hiervan met name in het basisonderwijs. Steeds vanuit het idee: kinderen zijn ook burgers.
Burgerschapsvorming is geen oefening, die we met kinderen doen alleen voor later, als ze groot zijn. Kinderen zijn ook burgers, deelnemers in de samenleving. De school is voor kinderen de belangrijkste plek waar ze met anderen samenkomen, samenwerken en samenleven. Door in de school zo democratisch als mogelijk met elkaar om te gaan oefenen ze niet alleen burgerschap maar praktiseren ze het ook. In school kan dat op veel manieren worden vormgegeven: de kinderraad, de groeps- of klassevergadering, en vooral in allerlei situaties waarin kinderen verantwoordelijkheid voor elkaar en voor het geheel kunnen nemen: onderlinge hulp (tutoring), commissies of werkgroepen, mediation. Dialoog, samen nadenken en dan doen, vormen de basis voor democratische vorming.
Al vijftien jaar werk ik met scholen en leraren om democratische vorming in het basisonderwijs gestalte te geven. Daarbij gaan denken en doen altijd direct samen. Zo kun je meteen concrete resultaten boeken en die tegelijk funderen in een schoolvisie en -plan.
Kinderen leren democratie niet van een werkblad
Kinderen kunnen veel meer dan we meestal denken. Meedenken, meepraten, meedoen, in de eigen wijk of in het eigen dorp. Maar ook in stad of streek, in het land of in de wereld. Met anderen hebben we projecten opgezet als de Kleine Grote Denker, en Jij Maakt Uit, waarin kinderen filosoferen, creatief denken en concreet handelen inzetten om daarmee een bijdrage te leveren aan een betere wereld.
Samen met studenten van de pabo Alkmaar van Inholland is een aanpak ontwikkeld die kinderen van 4 tot 12 jaar in staat stelt om met elkaar in de eigen omgeving een bijdrage te leveren. Een samenvatting en handreiking voor deze aanpak vind je door de participatietool te downloaden.
Kinderparticipatie is een onderwerp waar we graag verder onderzoek en ontwikkeling in willen doen. Ook interesse?